مقدمه
بسیاری از افراد تازه‌کار این دو مفهوم را اشتباه می‌گیرند: مدل کسب و کار (Business Model) و بیزینس پلن (Business Plan). هرچند به هم مرتبط‌اند، اما کاربرد و عمق آن‌ها فرق دارد. یکی برای درک کلی از ایده است و دیگری نقشه دقیق اجرا.
—
بخش ۱: مدل کسب و کار چیست؟
مدل کسب و کار یک تصویر کلی از نحوه عملکرد کسب و کار است. در واقع، با یک مدل کسب و کار می‌فهمیم:
قراره به چه کسی بفروشیم
چه مشکلی رو حل می‌کنیم
چطور درآمد ایجاد می‌کنیم
هزینه‌ها و منابع‌مون چیا هستن
ابزار معروف: بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas)
—
بخش ۲: بیزینس پلن چیست؟
بیزینس پلن یا طرح کسب و کار، یک سند دقیق و مفصل است که معمولاً برای جذب سرمایه، ارائه به شرکا یا شروع جدی یک کسب و کار تهیه می‌شود. بخش‌هایی مثل:
خلاصه مدیریتی
تحلیل بازار
برنامه بازاریابی
پیش‌بینی مالی
تحلیل رقبا
تیم اجرایی
برنامه عملیاتی
در این سند وجود داره.
—
بخش ۳: تفاوت اصلی در یک نگاه
مدل کسب‌وکار معمولاً ساده و کلی است، در حالی‌که بیزینس پلن دقیق و مفصل نوشته می‌شود.
مدل کسب‌وکار بیشتر برای درک اولیه و آزمایش ایده به کار می‌رود، اما بیزینس پلن برای جذب سرمایه و اجرای دقیق برنامه‌هاست.
حجم مدل کسب‌وکار معمولاً یک صفحه است (مثل بوم مدل کسب‌وکار)، در حالی‌که بیزینس پلن می‌تواند بین ۱۰ تا ۳۰ صفحه باشد.
مدل کسب‌وکار سریع تهیه می‌شود ولی نوشتن بیزینس پلن زمان‌بر است.
مخاطب مدل کسب‌وکار بیشتر اعضای تیم داخلی و مشاوران هستند، اما بیزینس پلن برای سرمایه‌گذاران، بانک‌ها و شرکای تجاری تهیه می‌شود.
—
بخش ۴: کی از کدوم استفاده کنیم؟
اگه تازه داری ایده‌تو بررسی می‌کنی: مدل کسب و کار کافیه
اگه می‌خوای سرمایه جذب کنی یا رسمی راه بندازی: نیاز به بیزینس پلن داری
اگه می‌خوای سریع تست کنی، ساده بمون: با مدل کسب و کار شروع کن و بعد گسترشش بده
—
جمع‌بندی
مدل کسب و کار نقشه ابتدایی و کلیه؛ بیزینس پلن، نقشه اجرایی دقیق. هر دو لازم‌ان، اما در زمان خودش. اولی برای شروع و یادگیری، دومی برای رشد و رسمی‌سازی. هر دو به رشد هوشمند کسب و کارت کمک می‌کنن.
